تغییر نگرش توسعه محور میراث‌فرهنگی در استان سمنان

استان پهناور سمنان، از استان‌های کهن ایران با ظرفیت‌های عظیم از مواریث تاریخی، طبیعی، ناملموس و محوطه‌های ارزشمند است که با تمدن زیستی بیش از ۱۰ هزارساله، مقصد مهم و کلیدی برای گردشگری در ایران به شمار می‌رود. هر نقطه و جای‌جای این استان بی‌بدیل، یا روایتگر رویدادی تاریخی و مهم در حافظه بشری است، یا نمایانگر قدرت لایزال الهی در آفرینش و خلق مناظر و طبیعتی اعجاب‌انگیز است که حیرت هر ناظری را به همراه دارد.

هانی رستگاران مسئول ثبت آثار و حریم میراث ملی و جهانی استان سمنانه در یادداشتی نوشت: هر یک از ظرفیت‌های عظیم از جمله مواریث تاریخی، طبیعی، ناملموس، محوطه‌های ارزشمند و... این استان وسیع که هفتمین استان پهناور کشور محسوب می‌شود، نقش پررنگ و یکسانی در اعتلا، پیشرفت و توسعه داشته و دارند و حتی دوردست‌ترین روستای استان نیز، می‌تواند پررونق‌ترین نقطه برای جذب گردشگر و بازدید علاقه‌مندان از مواریث تاریخی و طبیعی از سراسر گیتی و ایران است. این ظرفیت که بی‌شک از لطف خداوند متعال و بسی نادر در کشور است، می‌تواند عامل جهش و بهبود شرایط معیشت و اقتصاد مردمان ساکن استان شود، به‌شرط آنکه هر نقطه از آن را ید واحده پنداشت و به‌مثابه رگ‌های بدن دید که خون را در سراسر اعضای بدن منتقل می‌کنند و عامل حیات و زیست انسان می‌شوند.

 ظرفیت‌های استان در حوزه میراث فرهنگی بسیار متنوع است و این تنوع باعث شده تا هر یک از شهرستان‌ها حائز ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فرد باشند؛ به همان میزان که در شهرستان شاهرود و مهدی‌شهر و میامی مواریث طبیعی و ناملموس یافت می‌شود، در شهرستان‌های سمنان و دامغان و گرمسار و آرادان و سرخه مواریث تاریخی و محوطه‌های ارزشمند یافت می‌شود و این را فی‌نفسه باید به فال نیک گرفت که از هیچ منظر و دیدگاهی استان کاستی ندارد.

در استان سمنان تا این لحظه ۹۳۴ اثر در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده است و حدود ۲۵۰۰ اثر واجد ارزش تاریخی شناسایی‌شده که به‌مرور و مطابق اولویت آماده ثبت در فهرست ملی یا واجد ارزش فرهنگی و تاریخی یا سایر کلاسه‌های ثبت ملی می‌شوند، اما دراین‌بین عمده آثار و بناهای کلیدی مهم در استان به ثبت رسیده و از آن‌ها به نحوه مقتضی حفاظت و پاسداشت می‌شود. به‌طور متوسط تعداد مواریث ثبت‌شده در شهرستان‌های استان شکل متوازن داشته و همواره طی سال‌های گذشته همه اهتمام، تلاش و سیاست‌گذاری بر این بوده است که توازن و تقسیم شناسایی و ثبت مواریث ارزشمند در استان، به‌گونه‌ای باشد که انتفاع آن به همه شهرستان‌ها، علی‌رغم همه محدودیت‌های اعتباری، تعداد آثار قابل ثبت مطابق محدودیت برش استانی در سال و موانع مالکیت برسد و این انگیزه در مردمان دل سوز و دوست‌داشتنی هرکجای استان ایجاد شود تا به نحوه احسنت و بهینه از داشته‌های فرهنگی خود حفاظت و مراقبت کنند.

در موضوع حریم حفاظتی آثار نیز، حریم اختصاصی ۱۳۰ اثر در استان تعیین‌شده که بیشترین این تعداد به شهرستان سمنان اختصاص‌یافته است، به‌نحوی‌که بعضاً گفته می‌شود تقریباً کل بافت اصلی مرکزی شهر سمنان در محدوده حریم حفاظتی مواریث تاریخی و فرهنگی شهر است؛ سایر ابنیه تاریخی نیز با ابلاغ ضوابط عمومی حرائم میراث ملی کشور، حائز حریم و ضوابط حفاظتی شده‌اند که این اقدام موجب افزایش حدود قانونی نظارت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برساخت و ساز و امور توسعه زیرساختی در محدوده حتی دوردست‌ترین آثار تاریخی شد.

البته که برای اجرای هر چه‌بهتر قوانین و مقررات در امور حفاظت از میراث تاریخی و فرهنگی، ضرورت کنشگری و مشارکت‌های مردمی و جوامع محلی، امری اجتناب‌ناپذیر است؛ لیکن همواره تلاش بر این بوده تا با ایجاد انگیزش، مردم با اهداف عالیه که همانا انتقال هویت و تاریخ این مرزوبوم به نسل‌های بعد است، همراه باشند. این همراهی می‌تواند در هر یک از حوزه‌های تخصصی و عمومی تعریف شود.

 دغدغه‌ها، گفت‌وشنود و همه آنچه برای تعالی یک حرکت روبه‌جلو نیاز است. بهره‌مندی از ادبیات شایسته و صحیح در بیان موضوعات، چالش‌ها، معضل‌ها و مشکلات‌ موجود و بهره‌مندی از نگاه کارشناسان و صاحبان تجربه در امور می‌تواند به استمرار مسیر اعتلا کمک کند؛ تغییر نگرش ظن و بدگمانی به نگاه امیدواری و خوش‌بینی یقیناً منجر به گشایش‌ها و نیل به زیباها و افق‌های روشن خواهد شد. جلب مشارکت‌های مردمی در حفاظت از ابنیه تاریخی و تعامل با مالکان در مسیر تغییر دیدگاه از تخریب به سمت حفاظت و صیانت و بهره‌برداری بهینه از میراث تاریخی، ازجمله اموری که سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند در آن به‌طور ویژه‌ای نقش‌آفرینی کنند؛ شاید حتی کاری که یک‌نهاد حاکمیتی نتواند به‌طور مستقیم به آن ورود کند، از طریق یک‌نهاد مردمی به‌سادگی و با تعامل با مردمی از جنس خودشان بسیار سریع‌تر به نتیجه مطلوب برسد.

رمز پیشرفت و موفقیت در شناخت و درک درست و کارشناسی از مشکلات، برخورد بدون حب و بغض و نگاه به داخل و درون‌نگری است، در کاهش اتکا به این‌وآن، بالا زدن آستین‌ها و ورود بی‌واسطه به واقعه است تا بتوان بهترین نتیجه را گرفت. هر کس به‌اندازه وسع و امکانات خود به‌شرط حرکت در این مسیر، می‌تواند تحولات اساسی و شگرف انجام دهد، کما اینکه تجربه این اقدامات در بازه‌های مختلفی وجود داشته و دارد.

امروز زمان آن رسیده است تا با اتکا به منویات مقام معظم رهبری در تأکید برید واحده دانستن همه مردم ایران با هر مذهب و قومیت و اصالت و فرهنگی به کمک دولت و مردم آمده تا از این پیچ تاریخی و فشارهای فزاینده اندکی کاسته شود و به سمت آینده‌ای منور درحرکت قرار بگیریم. موفقیت در همدلی، کلام و گفتار دل‌نشین و اتحاد عملی در روش‌هاست. قطع به‌یقین با این شرایط بهترین‌ها درراه است، فقط کافی است به ظرفیت‌ها و توان یکدیگر ایمان داشته و از فراز و نشیب‌های مسیر هراس نداشته باشیم.

انتهای پیام/

کد خبر 1403071200941
دبیر مهدی نورعلی

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha